Najlepszy pracownik, to ten który posiada doświadczenie, z którego wynika: wiedza, umiejętności i odpowiednia postawa. W tym artykule zajmę się tym ostatnim elementem, czyli postawą, a właściwie wchodzącą w jej skład motywacją wewnętrzną. Przeanalizuję ją pod kątem największej przydatności pracownika na stanowisko pracy.
Motywacja do działania
Zacznijmy od roboczego zdefiniowania pojęcia motywacji. Na użytek artykułu przyjmijmy taką oto definicję: motywacja to dyspozycja do działania wynikającego z czynników zewnętrznych wobec osoby lub wewnętrznych (wynikających z cech przypisywanych osobie). I tu znowu warto uściślić, że w artykule zajmę się tylko motywacją wypływającą z wewnątrz, jako jedną z najważniejszych zmiennych wpływających na końcowy sukces podejmowanych działań.
Wydawać by się mogło, że motywacja wewnętrzna do działania to coś tak naturalnego, wypływającego z logiki racjonalnego myślenia: robię to co lubię, ponieważ tylko robiąc to co lubię mogę być efektywny, zadowolony z siebie, mogę dążyć do celów, które akceptuję i które są mi bliskie. Niestety. Często okazuje się, że jest to luksus na który stać niewielu. Dlaczego tak jest? Moim zdaniem dlatego, że najpierw trzeba posiadać pewien potencjał do poszukiwania tego, czym człowiek chce się zajmować, co sprawia mu przyjemność. Czasami po prostu ważniejsza jest sytuacja materialna i to ona bierze górę, nad innymi celami.
Motywacja w życiu codziennym
Zapewne przypomniało ci się w tej chwili wiele przykładów, kiedy to osoby z najbliższego otoczenia nie wiedząc, czym chciałyby się zajmować, zajmowały się tym, co po prostu dawało im zabezpieczenie. U nas w Polsce to sytuacja zdarzająca się nagminnie, a związana jest z brakiem samoświadomości. System szkolnictwa oraz system społeczny nie daje ludziom wielu szans na kształtowanie proaktywnych postaw w życiu zawodowym, a także osobistym. Taka sytuacja sprawia, że kończąc edukację człowiek wkracza w dorosłe życie nieprzygotowanym.
Sytuacja na zachodzie Europy nie jest lepsza. Tam młodzi ludzie dążą do szybkiego usamodzielnienia się. Wolą jak najwcześniej zacząć pracę, aby osiągnąć niezależność. Coraz mniej z nich chce uczyć się i rozwijać zawodowo, czy duchowo. Preferują z entuzjazmem budować społeczeństwo konsumpcyjne. Tam nie trzeba kończyć studiów, aby zająć pewne miejsce w strukturze społecznej.
Korzyści z motywacji wewnętrznej
Co daje w takim razie zatrudnienie kogoś o silnej motywacji wewnętrznej do rozwoju w zakresie wykonywanej pracy? Po pierwsze, do normalnej pracy dokłada się jeszcze pasję, po drugie, nie wymaga specjalnego nadzoru, po trzecie, robi więcej niż trzeba, po czwarte, czuje się częścią firmy, i po piąte, wie czego chce i jest gotowa do poświęceń. Pasja w działaniu otwiera furtkę do osiągania najwyższych celów. Pozwala osiągać efektywność we wszystkim co się robi, to ścieżka prowadząca prosto do osiągnięcia mistrzostwa i profesjonalizmu.
Wystarczy zdać sobie sprawę, że najwięksi wirtuozi różnych instrumentów muzycznych zaczynają swoją edukację już we wczesnym dzieciństwie. Poświęcają swoją młodość na ćwiczenia, które zajmują im nawet do 8 godzin dziennie. Połączenie posiadanego talentu i wewnętrzna potrzeba rozwijania swoich umiejętności oraz radość wynikająca z działania, to właśnie pasja. Pasja która pomaga w realizacji nawet najbardziej oddalonych celów.
Dzięki wewnętrznemu napędowi, jakim jest właśnie motywacja, zmniejsza się konieczność nadzorowania pracownika. Można (a nawet trzeba) pozwolić mu na większą niezależność, wolność, auto-ekspresję. W relacjach z pracownikami wytwarza się specyficzna więź wynikająca ze wspólnoty celów, poczucie odpowiedzialności za wykonywane czynności, a w końcu większa identyfikacja z firmą.
Identyfikacja z firmą to rozumienie misji firmy, przywiązanie do ludzi w niej pracujących, do wartości, które w firmie są propagowane. Można powiedzieć, że pracownicy przyzwyczajają się do kultury organizacyjnej. Współtworząc ją mają satysfakcję, że są częścią czegoś większego. Dzięki takiemu nastawieniu pracownicy są bardziej efektywni, zadowoleni z siebie i na każdym kroku dbają o dobry wizerunek firmy.
Motywacja wewnętrzna wśród pracowników
Osoba motywowana od wewnątrz, dąży do tego, aby powierzone jej zadania wykonać z jak największą starannością, ponieważ tego co robi nie traktuje jako środek do celu, ale jako środek sam w sobie. Praca dla niej jest wartością wykraczającą poza zwykłe czynności. Jest czymś traktowanym osobiście. Przedłużeniem osobowości, elementem wizerunku, stylem życia. W takiej sytuacji nie można sobie pozwolić na niedoskonałość. Taki pracownik nie pozwoli sobie na to, że jego praca będzie tylko pracą. Jego praca może urastać nawet do rangi sztuki. Zależy jej na pełnym profesjonalizmie. Da z siebie więcej niż trzeba, dając świadectwo swojemu zaangażowaniu.
Szkolenie: Strategia budowania zaangażowania pracowników PRO ACTIVE TOOLS
Pracownicy o wysokiej motywacji wewnętrznej zawsze chętnie podnoszą swoje kompetencje. Znają swoje słabe i mocne strony. Wiedzą w którym kierunku się rozwijać i jak to robić. Chętnie konfrontują się z nowymi wyzwaniami. Podejmują próby, które pozwolą im przekraczać swoje ograniczenia. Jednocześnie są wobec siebie najsurowszymi sędziami. Potrafią przyjąć krytykę otoczenia, jako konstruktywną informację zwrotną. Potrafią inwestować w swój rozwój, traktując go jako konieczny element codziennej pracy.
Jak wykorzystać potencjał motywacji wewnętrznej?
Kiedy już mamy w swoim zespole pracownika, który posiada duże pokłady motywacji wewnętrznej, trzeba uważać, aby go łatwo nie stracić. Na pozór taka osoba: zmotywowana, samodzielna, odpowiedzialna, kreatywna, nie potrzebuje wsparcia ze strony pracodawcy. Tak prosto jednak nie jest. Aby zatrzymać taką osobę trzeba dać jej takie warunki pracy, w których będzie mogła rozwijać swój potencjał. Najważniejsze jest jednak to, aby na każdym kroku doceniać pracę i profesjonalizm pracowników. Dać im poczucie, że to co robią jest ważne dla firmy i dla kierownictwa. Trzeba wyrażać zainteresowanie pracą i udzielać konstruktywnych informacji zwrotnych. Takie informacje są ważniejsze niż samo tylko chwalenie, czy nagradzanie materialne. Istotne jest także dostarczanie narzędzi, dzięki którym można realizować swoją pracę na najwyższym poziomie. Mówiąc o narzędziach mam tu na myśli wszelkie urządzenia techniczne oraz wyposażenie pomagające realizować wyznaczone cele.
Szkolenie Techniki motywacji
W praktyce okazuje się często, że ważniejsze od samego motywowania, jest unikanie wprowadzania czynników demotywujących. Ludzie częściej tracą motywację wewnętrzną wtedy, kiedy znajdują się wobec sytuacji, w których łamie się podstawowe zasady ich profesji. Może zabraknąć pochwał, ale nie można łamać podstawowych zasad na których zależy pracownikowi szczególnie.
Rozwój wpływa na motywację wewnętrzną
To, co pozwala pracownikom rozwijać skrzydła i czerpać satysfakcję z pracy, to możliwości rozwoju, jakie oferuje im firma. Pracownicy, którzy mogą w pracy wykorzystywać swoje talenty, a także mają dostęp do wszystkich niezbędnych im informacji będą chętniej angażowali się w swoje zadania. Zmniejsza się także ilość popełnianych przez nich błędów. Platformy rozwojowe wspierają szkolenia oraz komunikację w organizacji. Sprawdź aplikację mentoringową Ask Mentor.
Motywacja wewnętrzna w praktyce
Sam byłem wielokrotnie świadkiem, kiedy to wewnętrzna motywacja do działania ulatywała jak powietrze z przebitej opony: powoli, ale skutecznie. Znam przypadek, w którym zafascynowany swoją pracą członek zespołu, dostawał takie zadania od kierownictwa, które w żaden sposób nie przystawały do jego umiejętności, aspiracji i doświadczenia. Rozmawiałem z nim na ten temat. Powiedział mi, że czuje się jakby był niepotrzebny, że nikt nie dostrzega jego prawdziwych umiejętności i osobistego potencjału. Stwierdził, że nie może pracować dla kogoś, kto nie rozumie jego sytuacji i nie potrafi wykorzystać jej możliwości.
W mojej pamięci wyrył się między innymi, ciekawy przypadek. Pamiętam jak w zespole pracowaliśmy nad realizacją pewnego projektu. Zależało nam na tym, aby dokonać czegoś szczególnego, aby zrobić coś co będzie lepsze od wszystkiego co do tej pory zrobiliśmy. Niestety. Zostaliśmy postawieni pod silną presją czasu, nie mogliśmy zrealizować naszego planu, tak jak chcieliśmy. Zadanie wykonaliśmy, ale straciliśmy zapał do dalszej pracy, ponieważ nie był to poziom na miarę naszych aspiracji. To był początek równi pochyłej, po której zaczął staczać się nasz zespół. Co tydzień traciliśmy jednego współpracownika.
Podsumowanie
To prawda, że nie ma jednego skutecznego sposobu motywowania dla wszystkich, są jednak zawsze sprawdzające się w praktyce sposoby demotywowania. Sprowadzają się one do nieskutecznej komunikacji pomiędzy podwładnym, a szefem: stosowanie psychologicznych barier komunikacyjnych, wyznaczanie nierealistycznych celów do osiągnięcia, niezauważanie indywidualnego wkładu pracownika, brak informacji zwrotnej po wykonaniu zadania, brak zainteresowania pracownikiem, nieuwzględnianie opinii pracowniczych, aby wymienić tylko te podstawowe.
Zachęcam do zwracania uwagi na wiele czynników mających wpływ na motywację pracowników, a szczególnie do różnicowania czynników motywacyjnych w zależności od okoliczności i sytuacji w której znalazł się pracownik. Motywacja wewnętrzna jest jak drogocenny kamień: trzeba umieć go umiejętnie obrobić, aby świecił swoim blaskiem. Jeśli tego nie zrobimy, będzie po prostu zwykłym kamieniem.
Maciej Sasin
trener, coach, konsultant rozwoju organizacji
Akademia Rozwoju Kompetencji
Wszelkie prawa zastrzeżone. Przedruk za zgodą autora.
