Rozwój jest podstawowym czynnikiem, który decyduje o tym, jak dobrze sprawdzamy się w roli managera, kierownika, brygadzisty – ogólnie osoby, która zarządza zespołem. Tylko rozwijając nasze kompetencje, w tym te intrapersonalne, jak samoświadomość, stabilne poczucie własnej wartości i opanowanie, jesteśmy w stanie sprostać wyzwaniom, jakie stawia przed nami współczesny świat biznesu.
Znaczenie inteligencji emocjonalnej w biznesie
Koncepcję inteligencji emocjonalnej przedstawili w roku 1990 dwaj psychologowie: Peter Salovey oraz John Mayer. Według nich w skład kluczowych umiejętności, które nabywa człowiek w trakcie rozwoju wchodzą:
- Te związane z rozpoznawaniem i zdrowym wyrażaniem emocji.
- Te związane z wykorzystaniem emocji do poprawy swojej sytuacji.
- Te związane z wykorzystywaniem wiedzy na temat emocji i ich przejawów.
- Te związane z kontrolowaniem i regulowaniem emocji swoich oraz cudzych.
Pojęcie inteligencji emocjonalnej można znaleźć również w badaniach Daniela Golemana, który analizując dokonania absolwentów Uniwersytetu Harvarda nie zaobserwował bezpośredniego wpływu dobrych ocen, ani wysokiego poziomu inteligencji ogólnej (tzw. IQ) na późniejsze osiągniecia w życiu prywatnym i zawodowym. W swoich badaniach wykazał natomiast, że to właśnie inteligencja emocjonalna (EQ), czyli zdolność do rozumienia, rozpoznawania i zarządzania emocjami, ma przełożenie na późniejsze sukcesy w życiu.
Kompetencje inteligencji emocjonalnej, które powinni rozwijać managerowie
Zarządzanie swoimi emocjami to miedzy innymi rozumienie swoich potrzeb, skuteczna komunikacja, obniżony poziom stresu i frustracji, a także umiejętność znajdowania porozumienia w konfliktowych sytuacjach. Managerowie, którzy mają wysoko rozwiniętą inteligencję emocjonalna są w stanie budować trwalsze relacje ze współpracownikami oraz lepiej się z nimi komunikować w miejscu pracy. Pracownicy czują się bezpieczni w przewidywalnym środowisku pracy, które nie jest stale kształtowane i zmieniane przez nastroje managera.
Na inteligencje emocjonalna według Daniela Golemana składają się:
Samoświadomość
Pierwszym elementem jest samoświadomość. Składają się na nią zdolność do rozumienia tego, jakie są nasze preferencje oraz możliwości, a także niezaburzona samoocena i świadomość emocji, a wszystkie te elementy są niezbędnymi składnikami do skutecznego budowania zespołów i pełnienia roli managera. Samoświadomy manager rozumie związek między odczuwanymi emocjami a własnym zachowaniem i wie, jaki wpływ mają jego nastroje i związane z nimi działania na pracowników.
Samoregulacja
Równie ważna jest samoregulacja, czyli panowanie nad swoimi odruchami, emocjami, a także elastyczność w reagowaniu na zmienne otoczenie. Managerowie powinni umieć zachować zimną krew, gdy sytuacja jest kryzysowa i wymaga szybkiej reakcji. Liderzy są odpowiedzialni za swoich pracowników, dlatego powinni panować nad sobą, szybko wracać do równowagi, a także przyznawać się do swoich błędów. Spokój i pozytywne nastawienie pomagają budować dobre relacje i unikać zjawiska wypalenia zawodowego.
Motywowanie
Innym ważnym elementem inteligencji emocjonalnej managerów jest zdolność do motywowania siebie oraz innych osób. Ta umiejętność jest niezbędna i wymaga od liderów rozpoznawania i rozumienia potrzeb swoich oraz pracowników, a także postawy proaktywnej i innowacyjności. Manager to osoba, która potrafi wykorzystać nadarzające się okazje, jest ciekawy nowych możliwości i łatwo koncentruje się na celu, jednocześnie angażując innych do jego realizacji.
Empatia
Nie można budować relacji między managerem a pracownikami bez empatii, uważności i chęci zrozumienia perspektywy drugiej strony. Dobry manager potrafi wczuć się w perspektywę drugiej strony, rozpoznawać jej uczucia oraz obawy i odpowiednio na nie reagować. Cennymi kompetencjami w roli managera są spostrzegawczość, umiejętność aktywnego słuchania oraz trafne interpretowanie informacji zwrotnych. Managerowie powinni być otwarci na innych i prawidłowo rozpoznawać stosunki między osobami w zespole. Bez tego mogą nie zauważyć zwiastunów nadchodzących kryzysów.
Umiejętności społeczne
Manager powinien na bieżąco rozwijać i trenować swoje kompetencje społeczne. Może odbywać się to podczas szkoleń dla managerów, kursów i lekcji online lub w ramach sesji coachingu i mentoringu. Umiejętności społeczne to między innymi zdolność do wzbudzania u innych pozytywnych reakcji, skłonność do znajdowania porozumienia i łagodzenia konfliktów, tworzenie widzi oraz możliwość skutecznego działania w pracy zespołowej. Nawet najlepszy specjalista może okazać się kiepskim managerem. Nie każdy nadaje się do zarządzania zespołem, tę rolę powinny pełnić osoby otwarte na drugiego człowieka.
Dobry manager wywiera pozytywny wpływ
„Sukces życiowy co najwyżej w dwudziestu procentach zależy od IQ. W takim razie pozostaje jeszcze osiemdziesiąt procent innych oddziaływań – grupa czynników nazywana inteligencją emocjonalną.“ – Daniel Goleman
Manager to osoba, która organizuję pracę, ale także wspiera i pomaga swoim pracownikom w codziennych wyzwaniach. Ich zadaniem jest znajdowanie sprzymierzeńców w drodze do wprowadzania zmian i osiągania celów organizacji. Nie każdy rodzi się managerem, kompetencje, w tym inteligencję emocjonalną należy trenować i rozwijać, aby przynosiły korzyści i minimalizowały ryzyko występowania kryzysów i konfliktów.
