Współpraca z trudnymi ludźmi potrafi wyczerpać nie tylko emocjonalnie, ale również fizycznie. Mniej asertywni pracownicy i menedżerowie często wypełniają ich obowiązki dla świętego spokoju. Innymi słowy “tańczą tak, jak im zagrają”. Robią wszystko, by tylko nie wpaść w sidła gniewu lub frustracji trudnego pracownika. Czy to postępowanie ma sens? Na dłuższą metę współpraca z taką osobą może wypalić nie tylko członków zespołu, ale również ich lidera. Jak postępować z trudnym pracownikiem? Zwalniać? Unikać? Konfrontować się?
Problematyczny, zawzięty, a może indywidualista? – zrozumieć trudnego pracownika
“Znam osoby które wchodząc do pracy już robią hałas za dziesięciu. Usiłują każdego wmanipulować w swoje „gierki” i „walkę” z przełożonymi (zazwyczaj nieuzasadnione). Wydawałoby się że jest ok… ale na koniec okazuje się że aby osiągnąć swój cel donosi i jest w stanie poświęcić każdego dla uzasadnienia swoich racji…(mniej bądź bardziej racjonalnych). “
Wypowiedź anonimowa z grupy dyskusyjnej
Trudny pracownik zazwyczaj nieświadomie ulega emocjom. Nad wyraz emocjonalne podejście zaburza logiczne myślenie, cierpliwość do wyznaczonych zadań oraz rozsądne postępowanie. Nietrudno tu o konflikt wewnątrz zespołu. Skupianie się tylko i wyłącznie na swoich potrzebach znacznie zawęża ścieżkę poszukiwania rozwiązań, szczególnie w obliczu regularnie pojawiających się wyzwań. W taki sposób trudny pracownik zapędza się w kozi róg, a jego frustracja powoduje jeszcze większe nasilenie negatywnych emocji, tworzących dodatkowe napięcie w zespole.
Szkolenie: Komunikacja interpersonalna w biznesie
Wyzwanie dla menedżera zespołu staje się jeszcze większe, jeśli trudny pracownik okazuje się świetnym i doświadczonym specjalistą, a jego wiedza to cenny wkład w funkcjonowanie całej organizacji. Gdyby tylko jeszcze potrafił się dogadać z szefem, czy członkami innego zespołu…
Gry społeczne w komunikacji między pracownikami
W gruncie rzeczy, trudny pracownik niekoniecznie musi być “złą” osobą. Na pewno nie można rozpatrywać sytuacji z nim związanych w kolorze czerni lub bieli. We współpracy z trudnym pracownikiem kluczową kwestią jest wypracowanie prawidłowych sposobów działania i komunikacji. W tym wypadku szczególnie ważna jest dbałość o odpowiedni styl zarządzania pracownikami oraz kulturę organizacji.
Szkolenie: Analiza Transakcyjna w zarządzaniu
W rozpoznaniu sytuacji trudnej pozwoli nam obeznanie się z grami, jakie nieświadomie lub celowo potrafią stosować trudni pracownicy w stronę innych członków zespołu. Gry opisane przez Eric’a Berne w książce “W co grają ludzie” w odróżnieniu od typowych interakcji różnią się tym, że za każdym, pozornie niewinnym działaniem kryje się nieuświadomiony cel i określony interes, jaki chciałby osiągnąć pracownik. Przykładowo: poszerzanie odpowiedzialności o kwestie wybiegające poza umiejętności pracownika i karanie za popełnione błędy w zakresie zadań, które nie dotyczą jego kompetencji. To postępowanie ma przybliżyć osobę rozpoczynającą grę, w drodze do postawionego celu – choćby udowodnienia, że firma nie jest w stanie bez niej/niego funkcjonować, a pracownicy nie są na tyle kompetentni, by wykonywać jego zadania.
Jeśli trudny pracownik rozpoczyna grę, naszym zadaniem jest przede wszystkim uświadomienie i sprowadzenie go z tej ścieżki, dla dobra całego zespołu i firmy.
Problematyczny pracownik w zespole
“Jestem ponoć trudnym pracownikiem – piętnuję bezmyślność i nieodpowiedzialność, walczę z głupotą, nie podlizuję się kierownictwu, jeśli mam inne zdanie – przekazuję je, a nie stoję w chórku przytakującym zwierzchnikowi, wymyślam nowe kierunki pracy, co przeważnie innym nie odpowiada, bo lepiej pracować jak koń w kieracie niż podjąć nowatorskie działania. Powyższe tworzy wokół mnie opinię człowieka trudnego, ale mimo to nie planuje żadnych zmian wobec siebie.” – wypowiedź z grupy dyskusyjnej
Bunt, niechęć, narzekanie i obwinianie innych bez towarzyszącej temu refleksji nie sprzyja zaangażowaniu, zarówno ze strony pracownika, jak i menedżera. Osoby, które są emocjonalne i negatywnie nastawione do otoczenia mają tendencje do kategoryzowania oraz widzenia świata w kolorach czerni i bieli, kategoriach dobra i zła. Rzecz jasna, faworyzują tych, którzy myślą, działają podobnie i zgadzają się z nimi w kwestiach, dotyczących pracy i nie tylko.
Dlatego tak ważne jest rozwijanie inteligencji emocjonalnej oraz nieustanna praca nad sobą, jeśli wiemy, że mamy tendencje do bycia trudnym współpracownikiem. Jedno z moich ulubionych powiedzeń mówi “jeśli chcesz zmienić świat, zacznij od siebie”.
Z perspektywy menadżera: zadbajmy o to, by trudny pracownik przyjmował informację zwrotną na temat jego zachowania regularnie. W naszej firmie stosujemy rozmowy metodą Culberta lub FUKO (fakty, uczucia, konsekwencje, oczekiwania). Refleksja nad źródłem naszych emocji i konsekwencjami naszych działań, przyczynia się do interesujących wniosków. Zanim zaczniemy oceniać innych i chcemy poinformować ich o tym, co nas w nich denerwuje, zastanówmy się co nas irytuje i dlaczego – często mogą to być cechy, które sami posiadamy…
Posłuchaj odcinka podcastu:
Jak postępować wobec błędów pracowników?
Jak wygląda współpraca z trudnym pracownikiem w zespole, którego działanie pozostaje bez kontroli managera?
Mniej asertywni pracownicy obawiają się wejść w “starcie” i zazwyczaj wypełniają wolę dominującej osoby bezrefleksyjnie. Z drugiej strony, ludzie którzy sprzeciwiają się naciskom trudnego pracownika są ignorowani, doświadczają niechęci, bądź interwencji menedżera, jeśli zostanie poinformowany przez nadgorliwego współpracownika o źle wykonanym zadaniu lub opóźnieniach. W tym przypadku trudny pracownik często przerzuca odpowiedzialność, oczyszcza się z winy lub jest mniej skłonny do pomocy. Ta sytuacja bardziej przypomina wojsko niż firmę, dbającą o relacje w zespole i efektywność.
Szkolenie: Rozwiązywanie konfliktów
Bezrefleksyjne wypełnianie zadań wpływa na jakość oraz poziom zaangażowania pracowników. Niektórzy z nich tracą motywację, bo czują się traktowani przedmiotowo, dyrektywnie, bez zrozumienia, na zasadzie wydawania obwieszczonego rozkazu. We współpracy z firmami, korzystającymi z naszych usług uczymy, że poza wynikami w firmie liczy się przede wszystkim dialog.
W następnej części artykułu poznamy przyczyny konfliktu w zespole, w którym znajduje się trudny pracownik. Dowiesz się również jak postępować z przykładowymi typami trudnych pracowników. Jeśli w Twoim zespole występują sytuacje konfliktowe lub inne problemy na tle komunikacyjnym skontaktuj się z naszymi ekspertami, by wysłuchać ich rozwiązania.
Magdalena Tyl
Specjalista ds. szkoleń i marketingu
Akademia Rozwoju Kompetencji
Wszelkie prawa zastrzeżone. Przedruk za zgodą autora
